Στο σημερινό άρθρο μαθαίνεις σε 4′ για το ευερέθιστο έντερο:
- Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
- Ποια είναι τα αίτια εμφάνισής του συνδρόμου
- Πως γίνετε η διάγνωση
- Πως αντιμετωπίζεται διατροφικά
Τι είναι το ευερέθιστο έντερο (IBS)
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (Irritable Bowel Syndrome) ή αλλιώς σπαστική κολίτιδα είναι μια χρόνια γαστρεντερική δυσλειτουργική διαταραχή που επηρεάζει 1 στους 7 ανθρώπους παγκοσμίως.
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς την αιτιολογία του, ωστόσο υπάρχουν πολλοί παράγοντες που εμπλέκονται σε αυτό, κυρίως σωματικοί και ψυχολογικοί.
Βασικά συμπτώματα ατόμων με ευερέθιστο έντερο:
- Φούσκωμα (αίσθηση μπαλονιού στην κοιλιακή περιοχή)
- Διάταση της κοιλιακής περιφέρειας
- Έντονα αέρια
- Επιτακτική ανάγκη κένωσης
Σωματικά αίτια εμφάνισης
Υπάρχουν πολλές πιθανές σωματικές αιτίες για την εμφάνισή του.
Μερικές από αυτές είναι:
- η υπερευαισθησία του εντέρου
- μια φλεγμονή που μπορεί να υπάρχει στον εντερικό βλεννογόνο
- γενετικοί παράγοντες
- προηγούμενες γαστρεντερικές λοιμώξεις που αντιμετώπισε το άτομο
Ψυχολογικά αίτια εμφάνισης
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό όσων εμφανίζουν IBS είναι ο αγχώδης χαρακτήρας τους και οι έντονοι ρυθμοί της καθημερινότητάς τους.
Μάλιστα, ορισμένες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα άτομα αυτά έχουν μειωμένους υποδοχείς σεροτονίνης στο έντερο με αποτέλεσμα να εμφανίζουν πιο συχνά συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους ωστόσο δεν γνωρίζουμε αν το υπερβάλλων άγχος είναι το αίτιο που προκαλεί το σύνδρομο ή αν τελικά προκύπτει από αυτό
Πως γίνεται η διάγνωση στο ευερέθιστο έντερο
Με την ύπαρξη επαναλαμβανόμενου κοιλιακού πόνου τουλάχιστον 1 μέρα/εβδομάδα για τους τελευταίους 3 μήνες και επιπλέον 2 ή περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- ο πόνος σχετίζεται με την κένωση
- ο πόνος σχετίζεται με την αλλαγή στη συχνότητα των κενώσεων
- ο πόνος σχετίζεται με την αλλαγή στη σύσταση (εμφάνιση) των κενώσεων
Τα κριτήρια πρέπει να διαρκούν για τουλάχιστον 3 μήνες, με την αρχή των συμπτωμάτων να τοποθετείται τουλάχιστον 6 μήνες πριν την διάγνωση
Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά χωρίζεται σε 4 κατηγορίες:
- IBS-C: με συμπτώματα δυσκοιλιότητας
- IBS-D: με συμπτώματα διάρροιας
- IBS-Μ: μικτού τύπου (εναλλαγή των δύο παραπάνω)
- IBS-U: απροσδιόριστος (δεν μπορεί να καταταχθεί στις προηγούμενες κατηγορίες)
Ποια είναι η αντιμετώπιση
Θεραπεία 1ης γραμμής: Διατροφικό Πρότυπο & Τρόπος Ζωής
Αρχικά πρέπει να αποκλειστούν άλλες παθολογικές αιτίες που ενδέχεται να προκαλούν τα συμπτώματα, όπως κοιλιοκάκη και δυσανεξίες σε λακτόζη-φρουκτόζη. Στη συνέχεια ακολουθούμε μικρές αλλαγές στον τρόπο που τρώμε και στο είδος του φαγητού που τρώμε
Φυτικές ίνες
Οι πολλές ή οι λίγες φυτικε΄ς ίνες μπορούν να προκαλέσουν πρόβλημα στα άτομα με Ευερέθιστο Έντερο. Οι φυτικές ίνες έχουν την τάση να απορροφούν νερό και να δημιουργούν όγκο στα κόπρανα ελέγχοντας έτσι την ποσότητα του νερού στο έντερο. Πολύ συχνά χρησιμοποιούνται στην γραμμή αντιμετώπισης του Ευερέθιστου εντέρου με χαρακτηριστικά δυσκοιλιότητας.
Προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί που βοηθούν στην εξισορρόπηση των βακτηρίων στο έντερό μας. Δεν γνωρίζουμε ακόμα ποιο είδος προβιοτικών και σε τι δόση είναι βοηθητικά στο Ευερέθιστο έντερο, επομένως όταν καταναλώνεται συμπλήρωμα πορβιοτικών ακολουθήστε τις εξής οδηγίες:
- Πάρτε 1 προβιοτικό συμπλήρωμα την φορά και παρακολουθήστε τα συμπτώματά σας
- Χρησιμοποιήστε το συμπλήρωμα τουλάχιστον 4 εβδομάδες
- Πάρτε το συμπλήρωμα τακτικά- ώστε τα υπάρξουν αποτελέσματα
- Δώστε προσοχή στα πρεβιοτικά (βρείτε τα στο άρθρο). Ίσως τα πρεβιοτικά να δημιουργήσουν συμπτώματα ευερέθιστου
- Σταματήστε την θεραπεία μετά από 4 εβδομάδες αν δεν παρατηρείσετε καμία βελτίωση των συμπτωμάτων
Έλαιο μέντας
Το έλαιο μέντας είναι από τα πιο μελετημένα φυσικά συστατικά στην διαχείριση του IBS. Φαίνεται να καταπραΰνει και να χαλαρώνει τους μύες των εντέρων, μειώνοντας έτσι τον πόνο και τις κράμπες. Προτιμήστε κάψουλες με επικάλυψη ώστε να φτάσουν αδιάλυτες στο έντερο.
Κίνηση
Η συχνή άσκηση βοηθάει στην καλή λειτουργία του εντέρου και στην βελτίωση της διάθεσής μας, επομένως άτομα με IBS σίγουρα θα ωφεληθούν από οποιαδήποτε μορφή κίνησης μέσα στην ημέρα τους.
Η ένταση και η συχνότητα είναι το κλειδί.
Από την μια πλευρά, η ελαφριά προς μέτρια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην δυσκοιλιότητα και στα πρηξίματα απωθώντας τον αέρα από την εντερική περιοχή. Από την άλλη, η πολύ έντονη άσκηση επιδεινώνει τα συμπτώματα, ειδικά αν συνδυάζεται με αφυδάτωση του ατόμου.
Η πιο βοηθητική μορφή άσκησης φαίνεται να είναι η yoga. Κι αυτό γιατί συνδυάζει αναπνοές, κινήσεις και διαλογισμό βοηθώντας έτσι ταυτόχρονα στην χαλάρωση των μυών και την μείωση του στρες.
Ψυχολογική Υποστήριξη
Οι τύποι ψυχολογικής θεραπείας που είναι πιο αποδοτικές στην αντιμετώπιση του IBS είναι:
- Υπνοθεραπεία
- Ενσυνειδητότητα (mindfulness)
- Διαχείριση του στρες
- Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία
Φαρμακευτική θεραπεία
Πολλές φορές και η φαρμακευτική θεραπεία συνοδεύει τις παραπάνω αλλαγές και ενισχύει την εξομάλυνση των συμπτωμάτων.
- Αντικαταθλιπτική αγωγή
- Αντισπασμωδικά
- Αντιοβιοτικά
- Καθαρτικά-Αντιδιαρροικά
Θεραπείας 2ης γραμμής: Δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs
Η λέξη FODMAP ουσιαστικά σημαίνει στα Ελληνικά: Ζυμώσιμοι, ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες.
Τα FODMAPs είναι μια κατηγορία υδατανθράκων που δεν πέπτονται από τον άνθρωπο. Όταν λοιπόν βρεθούν στο λεπτό έντερο αρχίζουν να απορροφούν νερό και να κινούνται πολύ αργά. Ύστερα μετακινούνται στο παχύ έντερο όπου γίνονται η τροφή των βακτηρίων που κατοικούν εκεί. Τα βακτήρια αυτά παράγουν αέρια τα οποία παραμένουν μέσα στο έντερο.
Το επιπλέον νερό και τα αέρια οδηγούν στην διάταση και το πρήξιμο της κοιλιακής περιοχής. Στους ανθρώπους με Ευερέθιστο έντερο ο εγκέφαλος όταν αντιληφθεί αυτό το “τέντωμα” στέλνει σήματα πόνου.
Η διατροφή χαμηλή σε FODMAPs φαίνεται να βοηθάει 3 στους 4 ανθρώπους με ευερέθιστο έντερο
Είναι μια αρκετά περιοριστική διατροφή επομένως πρέπει να χρησιμοποιείται με την επίβλεψη ειδικού και μόνο για μικρά χρονικά διαστήματα έξαρσης.
1ο βήμα: Αποφυγή τροφίμων υψηλά σε FODMAP
Η δίαιτα αυτή διαρκεί περίπου 4-6 εβδομάδες. Στο στάδιο αυτό το άτομο αποφεύγει όλα τα τρόφιμα που θεωρούνται υψηλά σε FODMAPs και τα αντικαθιστά με εκείνα που είναι χαμηλά σε αυτούς τους ζυμώσιμους υδατάνθρακες. Είναι μια διαδικασία που χρειάζεται επίβλεψη από ειδικό διαιτολόγο καθώς το άτομο κινδυνεύει από διατροφικές ελλείψεις αν δεν γίνει σωστή αντικατάσταση των τροφών.
2ο βήμα: Σταδιακή επανένταξη ποφυγή τροφίμων υψηλά σε FODMAP
Σε ένα διάστημα μεταξύ 6 με 8 εβδομάδων, τα τρόφιμα υψηλά σε FODMAPs επανεντάσσονται στην διατροφή του ατόμου ένα την φορά, με κενό μεσοδιάστημα, ελέγχοντας την ύπαρξη ή όχι συμπτωμάτων μετά την κατανάλωσή τους. Η διαδικασία επανένταξης διαρκεί περίπου 2-6 εβδομάδες.
3ο βήμα: Εξατομίκευση
Στο τελευταίο στάδιο της διαδικασίας, η δίαιτα FODMAP είναι πλέον εξατομικευμένη. Το άτομο πλέον γνωρίζει ποιές τροφές με FODMAPs είναι καλά ανεκτές και ποιες ερεθίζουν τα συμπτώματα. Έτσι αποφεύγει ένα μικρό αριθμό τροφίμων.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι τα συμπτώματα και οι ευαισθησίες στα τρόφιμα αλλα΄ζουν κατά καιρούς, επομένως το α΄τομο χρειάζεται να “τεστάρει” κατά χρονικά διαστήματα μηνών ορισμένα “επικίνδυνα” τρόφιμα που ίσως πλέον να του είναι ανεκτά.
Αν αισθάνεστε τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου χρειάζεται να απευθυνθείτε πρώτα σε εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο που θα επιβεβαιώσει την διάγνωση και ύστερα, με την σωστή υποστήριξη από διατροφολόγο, να ξεκινήσετε τις διατροφικές αλλαγές.
Πηγή: https://www.monashfodmap.com/
